از گذشته های بسیار دور، آموختن علم و روش های گسترش دانش و تربیت دانش پژوه با دو شیوه امکان پذیر بوده است:
۱ – وجود آزمایشگاه (تحت هر عنوان) همراه با معلمان و مربیان آگاه.
۲- دست یابی به کتابخانه های ارزشمند و غنی که دانش پژوه را از حضور استاد بی نیاز می کرد و امکان دست رسی به علوم رایج زمان و دانش پیشینیان را برای او فراهم می ساخت.
مرحله مقدماتی آموختن دانش برای طالبان علم همیشه با کمک معلم و مربی آگاه همراه بوده است. اما پس از طی مقدمات و آشنایی با روش ها و فراهم شدن زمینه برای آموختن بیشتر، مرحله دوم یعنی پژوهش و خودآموزی به خودانگیختگی و امکان دست یابی به منابع میسر بوده است. آن چنان که در گذشته های دور و پیشینه فرهنگی این سرزمین دانشمندان بزرگ همواره در جست و جوی کتابخانه های بزرگ بوده اند که معمولاً در اختیار سلاطین و بزرگان بوده است. بسیای از دانشمندان در آرزوی رسیدن به این کتابخانه ها سوختند و برخی در اثر لطف پروردگار و شرایط موافق از این امکان بزرگ بهره مند شدند. آن چنان که بوعلی پس از مداوای یکی از سلاطین از بیماری صعب، در پاسخ سلطان که از او پرسید، در ازای این خدمت چه می طلبی؟ تقاضا کرد که امکان استفاده از کتابخانه سلطنتی را به او بدهند.
بزرگی مقام و شرافت علمی دانشمندان را عظمت کتابخانه ای که از آن بهره مند بود، معلوم می کرد. بسیاری از دانشمندان در این کتابخانه ها به عنوان کتابدار و در راه استنساخ کتب کم یاب عمر خود را گذرانداند. اگرچه شرایط دست یابی به دانش و مواد آموزشی امروز با گذشته ای که درباره آن به اختصار سخن گفتیم، بسیار متفاوت شده است؛ اما دو چیز هم چنان سیطره خود را حفظ کرده است:
۱- وجود کتابخانه هم چنان مثل گذشته زنده و پر تأثیر نقش اثر گذار خود را حفظ کرده است.
۲- نقش دسترسی به کتابخانه و منابع علمی و آموزشی و اهمیت خواندن و فهمیدن هم چنان اهمیت خود را حفظ کرده است.
حتی امروز بیش از گذشته نقش و اهمیت خودآموزی و کوشش دانش آموزان برای خواندن و فهمیدن مورد تاکید قرار دارد. آن چنان که حتی در دوره مقدماتی و سطوح نخستین نیز که بیشتر طی این مرحله با کمک معلم و مربی و کتاب های آموزشی همسان ممکن بود، امروز با رشد شیوه های آموزشی و تکنولوژی آموزشی تأکید بیش از پیش بر تلاش دانش پژوه بر خودآموزی و خود فراگیری استوار است. در این شرایط، نقش معلم و استاد به حداقل ممکن رسیده است و حوزه کتاب و منبع آموزشی از تک کتابی گسترش یافته و به تعدد و تنوع منابع رسیده است. با کاسته شدن نقش معلم و استاد، آن چه که در این میان نقش محوری و عمده یافته، کتابخانه است.
درباره این سایت